Dan bez duvanskog dima – uključi se i ti!
Dan bez duvanskog dima obilježava se svake godine 31. januara i predstavlja simbol borbe protiv pušenja kao velikog globalnog i nacionalnog javnozdravstvenog problema. Pokrenula ga je Svjetska zdravstvena organizacija, 1987. godine.
Uticaj pušenja na zdravlje danas je veoma dobro dokumentovan u cijelom svijetu. Pušenje je jedan od vodećih pojedinačnih faktora rizika za razvoj najčešćih hroničnih masovnih nezaraznih oboljenja, za uticaj na razvoj i zdravlje novorođenčadi, djece i mladih, kao i za nastanak invalidnosti, prerane smrti i zagađenja životne sredine.
Duvan je egzotična biljka koja potiče iz tropskih krajeva Amerike. U Evropi se pojavio 1560. godine, a prva neželjena dejstva njegove konzumacije opisana su polovinom XIX veka. Kolumbov mornar je među prvima probao duvan, a ubrzo postao i njegov zavisnik. Inkvizicija ga je bacila u zatvor i osudila.
Šta sadrži duvanski dim?
Duvanski dim je kompleksna smjesa gasova i čestica koju sačinjava više od 4.000 hemijskih jedinjenja, od kojih su mnoga u vezi sa nastankom i progresijom ateroskleroze, a preko 40 su kancerogeni. Čak i duvan sa manjom količinom nikotina ili katrana povećava rizik od kardiovaskularnih bolesti.
Mehanizam dejstva duvanskog dima je isti kod aktivnih pušača i osoba izloženih duvanskom dimu. Sastojci duvanskog dima se apsorbuju udisanjem preko pluća, preko sluzokože usne šupljine i kože i dospjevaju u krvotok, a za samo nekoliko minuta i u mozak.
Čestice duvanskog dima dovode do smanjenja količine kiseonika koja dospijeva do vitalnih organa i poremećaja funkcije ćelija koje oblažu krvne sudove. Ove materije su direktno toksične, a dovode i do pokretanja zapaljenske reakcije, poremećaja lipidnog statusa, funkcije krvnih pločica i sistema zgrušavanja krvi.
Nije lako ostaviti cigaretu, ali kada se zna koje koristi naš organizam ima od odvikavanja od ove štetne navike, lakše je trajno zaboraviti na cigaretu. Predstavićemo samo nekoliko činjenica koje ukazuju koliko je pušenje štetno:
- Samo tri cigarete proizvedu i po deset puta više štetnih čestica nego motor automobila koji radi pola sata;
- Širom svijeta, 800 miliona dece izloženo je duvanskom dimu;
- U sobama punim duvanskog dima nivoi zagađenja mogu i do 50 puta da nadmaše nivoe zagađenja u tunelu koji je zakrčen vozilima;
- Trudnice nepušači koje su izložene duvanskom dimu iz okruženja imaju više šanse da rode bebu male težine, kao i da se porode prije vremena;
- Mnogi otrovi koji se nalaze u duvanskom dimu iz okruženja su nevidljivi, sadrže gasove bez mirisa koji ne mogu da se otklone ventilacijom niti sistemima za filtriranje vazduha;
- Pušenje može da bude jedan od razloga neuspješnih pokušaja da nešto naučimo, zapamtimo i uspješno reprodukujemo.
Nakon prestanka pušenja cigareta veoma brzo dolazi do značajnih boljitaka za organizam. Već poslije 20 minuta krvni pritisak opada, temperature tijela i puls se normalizuju, a nakon nekoliko sedmica poboljšava se tolerancija fizičkog napora i dolazi do porasta tzv. zaštitnog holesterola.
Rizik od srčanog udara počinje da se smanjuje već poslije 24 časa, u toku naredne godine se prepolovljava, a poslije 15 godina se izjednačava sa rizikom osoba koje nisu nikada pušile cigarete, dok se rizik od šloga izjednačava sa rizikom osoba koje nisu nikada pušile cigarete nakon 5 godina.
O posledicama znate sve, a naše je samo da Vas ovo podsjetimo. Udahnite život punim plućima!
